Czym jest Cup of Excellence?

Poznaj Cup of Excellence - prestiżowy konkurs kawowy, który wyłania najbardziej jakościowe kawy na świecie. Dlaczego o nim wspominamy? Ponieważ do oferty naszych kaw, właśnie dołączyła jedna z nich.

Wyjątkowa Buena Esperanza. Prosto z Nikaragui, skąd pochodzą jedne z najlepszych kaw na świecie. Jej historia sięga 1790 roku, w którym zostało zasadzone pierwsze drzewo kawowe. Charakteryzuje się wyjątkowym ziarnem, w którym odnajdziesz smak suszonych daktyli, owocowych nut dojrzałej pomarańczy oraz miodu. Posmak, który po sobie pozostawia, przypomina aromatyczną herbatę Earl Grey wypijaną o poranku.

Jest to pierwsza kawa w historii naszej palarni, która została laureatem prestiżowego konkursu dla producentów kawy – Cup of Excellence. W ramach konkursu, spośród tysięcy kaw i czarek cuppingowych – wybierane są te najlepsze.

Cup of Excellence - prestiżowy konkurs kawowy

Coraz więcej mówi się o Mistrzostwach Polski Baristów, Roasterów, Brewers Cup i innych kawowych konkurencjach. Niewątpliwie są to wydarzenia promujące kawę wysokiej jakości oraz pokazujące, że kawa to niekończące się, nowe doświadczenia sensoryczne. Konkursy dla baristów, są dedykowane osobom znajdującym się na końcu „łańcucha kawowego”. Pojawia się pytanie – a co z osobami na jego początku, czyli Roasterami?

Dla nich zarezerwowany jest właśnie konkurs Cup of Excellence (CoE).

Historia CoE miała swój początek w 1999 roku. To właśnie wtedy, konkurs zaczął kreować rynek kawy wysokiej jakości. Przyniósł on korzyść małym producentom, skupiającym się na zapewnieniu najlepszych jakościowo ziaren i dzielącym swoje zbiory na mikro loty (są to małe partie specjalnie wyselekcjonowanych ziaren na podstawie odmiany, części farmy, profilu sensorycznego).

Konkurs ten jest niezależnie organizowany w 12 krajach:

• Brazylia,
• Burundi,
• Kostaryka,
• Ekwador,
• Salwador,
• Etiopia,
• Gwatemala,
• Honduras,
• Meksyk,
• Nikaragua,
• Rwanda.

Udział w konkursie jest darmowy i dostępny dla każdego. Jednak uczestnik może zaprezentować tylko jeden ze swoich lotów (wyselekcjonowanej części zbiorów). W trakcie całego konkursu, sędziowie z narodowego i międzynarodowego jury używają specjalnie przygotowanych arkuszy do oceny kawy. W przeciwieństwie do dobrze znanych nam arkuszy (tu w palarni) przygotowanych przez Specialty Coffee Association (SCA), ten służy do oceny tylko i wyłącznie kaw z segmentu specialty, a nadrzędnym celem przy wypełnianiu jest ocena, opis i wybór najlepszej kawy z danego kraju.

Łatwo zauważyć różnicę w obu arkuszach. To, co rzuca się w oczy to skala ocen poszczególnych atrybutów. W SCA skala do każdego z atrybutów zaczyna się od 6 i kończy na 10 (z trzema wyjątkami), natomiast w CoE skala ocen przybiera wartości od 0 do 8.

Arkusz wg. SCA do oceny kawy

CoE przy ocenie kawy nie uwzględnia aromatu, jego zastosowanie jest czysto opisowe i nie wpływa na ocenę końcową. Warto również zauważyć, że różni się ilość ocenianych atrybutów – w CoE jest to 8 cech, a w SCA 10.

Arkusz wg. CoE do oceny kawy

W obu arkuszach również inaczej podchodzi się do oceny defektów. SCA dzieli defekty na dwie kategorie – taint („pomniejszy defekt”, który jest wyczuwalny, ale nie przykrywa charakteru kawy) i fault (duży defekt, który zaburza smak danej próbki). Cup of Excellence pozwala na ocenę intensywności defektu i na tej podstawie, według wzoru oblicza się ujemne punkty. Co ciekawe, jeśli kawa na etapie międzynarodowym, będzie przejawiała defekt nawet w jednej z czarek - jest natychmiast dyskwalifikowana.

Etapy konkursu Cup of Excellence

Cały konkurs jest podzielony na 6 etapów:

1. Wstępna selekcja – narodowe grono sędziowskie testuje każdą próbkę tylko jeden raz, a do kolejnej rundy przechodzą kawy z wynikiem 86+. We wstępnej selekcji bierze udział maksymalnie 150 próbek.
2. Runda druga – w tej rundzie bierze udział maksymalnie 90 kaw, które są oceniane ponownie przez narodowych sędziów i kawy muszą ponownie uzyskać co najmniej 86 punktów.
3. Runda trzecia – kawy, który awansują z poprzedniej rundy (maksymalnie 40) są testowane po raz kolejny i również muszą uzyskać 86 punktów, aby przejść do kolejnego etapu.
4. Runda czwarta – po tygodniu zbiera się międzynarodowe jury, które ocenia kawy z rundy trzeciej, a do kolejnego przechodzą kawy ocenione przynajmniej na 87 punktów.
5. Runda piąta – kawy, które dostały się do piątego etapu, są nagradzane i trafiają na aukcję. Są one [kawy] oceniane ponownie i opisywane na potrzeby aukcji.
6. Runda szósta – do ostatniej rundy trafia 10 najlepszych kaw, które są oceniane ze szczególną starannością, aby określić ostateczny wynik oraz wyłonić zwycięzców. 

Po wymagających etapach konkursu – nadchodzi moment uhonorowania zwycięzców. Co ciekawe, kawy z dwóch ostatnich rund zostają wystawione na aukcji. Ze względu na duże zainteresowanie i limitowaną ilość kaw, wygrani często płacą niebotyczne pieniądze, które trafiają do farmera w ramach dodatkowej nagrody.

Wyjątkowość kawy Cup of Excellence

Niewątpliwie Cup of Excellence, to najbardziej wymagający konkurs kawowy, do którego uczestnicy przygotowują się przez cały sezon. Wymaga dużej ilości pracy, uwagi, wyrzeczeń, inwestycji, ale przede wszystkim szczęścia. Niestety nie mamy wpływu na warunki pogodowe, które wpływają na jakość ziarna.  

Na szczęście, efekty tej ciężkiej pracy przynoszą korzyści, nie tylko zwycięzcom, ale również nam, osobom, które mają szczęście i przyjemność parzyć oraz delektować się tak wyselekcjonowanymi kawami.

Autor: Alek Smęt, Head Coffee Roaster